Truyện ngắn: CHIẾC BÈ MA QUÁI

Một thứ tiếng rít ken két, tựa như tiếng kẹt cổng, trùm lên trong khoảnh khắc tiếng gầm ầm ầm và đều đặn của thác Niagara. Những người có mặt đúng vào lúc đó trên mặt băng ở hạ nguồn con sông đều sửng sốt, lo sợ. Dưới chân họ có cái gì đó đang động dậy.

Chiếc cầu bằng băng rộng hai trăm mét khá vững chắc, năm nào cũng như năm nào chắn ngang sông Niagara và nối đôi bờ ngăn cách nước Mỹ với nước Canada. Vững chắc tới mức mỗi khi mùa đông tới, một người dân ở trên triền sông đến đó dụng lên một cái lều gỗ đề bản đồ uống nóng cho hàng nghìn khách du lịch đến chụp ảnh những thác nồi danh nhất hoàn cầu.

Gần như ngay tức khác, tiếng ken két thứ hai giống như tiếng ken két thứ nhất vang lên. Lần này không thề ngờ vực gì nữa, băng đã rung lên, và người chủ quán vội vã rời chiếc lều của mình, vừa tháo chạy thục mạng về phía bờ Canada vừa la lớn:

"Chạy đi, băng vỡ".

Nhìn anh ta vội vã thoát thân với tốc độ ấy, mấy người khách du lịch có mặt trên tảng băng bắt chước anh không mảy may vương vấn chút do dự nào. Riêng có một đôi trai gái lại quay trở lại phía bờ nước Mỹ, chắc chắn là họ ngần ngại muốn quay về xe của họ đỗ cách đó không đến một trăm mét.

Một tiếng ken két thứ ba lại rung lên, lần này có điểm nhiều tiếng nổ trầm trầm từ trong lòng tảng băng. Cặp trai gái đã đến được gần bờ thì một trong tiếng gẫy răng rắc khủng khiếp, một tảng băng lớn tách ra, chòng chành trong bọt nước phụt lên và nó bắt đầu từ từ chuyền hướng rồi bị cuốn theo làn nước của dòng sông. Đường lên bờ bị cắt. Người đàn ông thôi thúc bạn gái mình quay ngược lại và họ phải trở lại con đường đã đi qua trong khi ở phía kia, những người đã chọn con đường đó từ đầu, sửa soạn đặt chân lên bờ phía Canada. Lẽ ra phải chạy, nhưng mặc dầu có những lời động viên của chồng người vợ vẫn dường như không thế tiến lên được. Sợ hãi, nhiễm lạnh, có lẽ, chắc chắn là cả hai thử làm tê liệt đôi chân chị, khuôn mặt chị trông đờ đẫn hẳn ra, và chị đề anh đẩy mình đi, anh đìu chỉ và anh van nài:

"Nhanh, nhanh nữa lên...".

Nhưng không làm thế nào được. Dường như chị không có chút nào thứ bản năng tự vệ kỳ diệu nó làm cho thể lực tăng gấp mười lần. Vậy phải chắp cánh cho chị chăng, một mảng chì đường như rơi đè trên đôi vai chị. Người chồng bèn thét lên tiếng thét sợ hãi:

"Cứu chúng tôi với!".

Trước mặt anh vài chục mét, hai thanh niên quay trở lại, rồi sau một giây do dự, họ lại tiếp tục tháo chạy về phía bờ Canada rất gần đấy. Bất chợt người vợ trượt chân ngã trơn tuồn tuột trên băng kéo theo cả chồng. Tiếng kêu của chị khi ngã làm những người chứng kiến ớn lạnh vì sợ hãi, họ chạy vội lại từ mọi phía của đôi bờ.

Tiếng kêu cầu cứu của người chồng đang thử xốc vợ đứng dậy làm cho cậu thanh niên cuối cũng đang sắp sửa nhảy lên bờ quay lại một lần nữa. Trước sự do dự của cậu ta, cậu kia chìa tay đón:

"Mày điên à_, nào, lại đây!".

Nhưng khước từ bàn tay đưa ra đón và cả sự an toàn mà bàn tay đó đại diện, cậu thanh niên quay lộn lại và chạy về phía cặp vợ chồng đề giúp họ.

Đúng lúc cậu đến được gần sát họ một tảng băng trôi to hơn các tảng băng khác va vào chiếc cầu băng ngang tầm bên bờ Canada. Từ trên bờ, người ta thấy ba bóng người lảo đảo vì sức mạnh của cái va ấy - và trong đám đông ai đó đã nói nhỏ:

"Họ chết mất!"

Tức thì chiếc cầu băng hơi lắc lư, chấn động, rời khỏi bên bờ Canada của dòng sông Niagara và trôi theo dòng nước cùng với người chồng không muốn xa rời vợ và cậu thanh niên can đảm không bỏ mặc họ.

Trên đôi bờ, người ta nhốn nháo. Phải làm gì đây cho mấy người bất hạnh kia. Cách xa ba cây số nữa, sông Niagara tạo thành một cái thác vẻ kỳ quan: "Thác xoáy". Không được để cho bè băng của họ trôi đến thác này.

Trước khi tới đó còn ba cái cầu sắt, ở đấy, có lẽ còn có thể giành giật lại những người bị nạn. Và dòng chảy hay thay đổi bất thường, tảng băng trôi lúc nào cũng có thể đến gần bờ nên phải theo dõi họ và ném dây cho họ từ trên cầu xuống. Phía bờ Mỹ cũng như phía bờ Canada, người ta đi vào tổ chức tức khắc, và những người làm việc cứu nạn được báo động. Ngoài kia, giữa dòng sông, người vợ nép trong vòng tay chồng, bóng hai người chập một, và người ta thấy cậu thanh niên đi lại một cách thận trọng từ mép băng này sang mép băng kia thử tìm cách hướng tảng băng nay đã thành cái bè chết chóc, trôi về phía này hay phía kia của đôi bờ. Nhưng tảng băng đã trôi nhanh, vài khắc sau đã chui qua chiếc cầu thứ nhất mà chẳng ai có đủ thì giờ quăng dây xuống. Trái lại trên cầu thứ hai và thứ ba, người ta đã tiến hành mạnh mẽ hơn.

Bất chợt, chiếc bè băng chằng va vào đâu và cũng chẳng có nguyên nhân hợp lý nào, tự vỡ tách ra làm nhiều mảnh, chia ly cặp vợ chồng với cậu thanh niên. Tảng băng có cậu thanh niên nhỏ hơn những tảng băng khác nên trôi lên trước, và người ta thấy cậu ta kiêu hãnh ra hiệu từ biệt những người mà cậu ta muốn cứu vớt nhưng số phận vừa lìa chia đôi ngả. Bây giờ dòng nước trớ trêu lại đưa đôi vợ chồng về bờ phía Canada. Tảng băng hướng nhanh vào bờ và đã có lúc những người cứu nạn tưởng chừng như nó áp sát vào bờ. Nó chỉ cách bờ chừng hai mét và nhiều cánh tay đã chìa ra đón. Người chồng lấy mắt nhìn đo khoảng cách. Người vợ nói với chồng, hình như chị muốn thuyết phục chồng nhảy lên bờ. Anh đến mép tảng băng, và đám đông hô anh nhảy lên.

Anh sắp sửa lấy đà nhảy lên, thì anh quay lại thấy vợ ngồi bình thản trên băng để giữ cho tảng băng thăng bằng. Anh bèn trở lại với vợ, và khi một luồng nước mới lại đưa tảng băng ra giữa dòng sông, ta lại thấy hai người nép vào nhau.

Còn tảng băng của người thanh niên, nó lao vun vút đến chiếc cầu sắt thứ hai, trên đó những người cứu nạn đã chuẩn bị ném dây xuống. Người ta thấy anh thanh niên cởi áo vét ra và đặt trên băng. Anh đã ở tư thế sẵn sàng. Lúc tảng băng chui qua cầu, anh tóm được dây và cuộn nó quanh cổ tay. Anh lìa khỏi tảng băng quá mạnh do tốc độ trôi của nó, nửa người anh rơi xuống nước lạnh buốt nhưng anh vẫn ghì chặt sợi dây. Phía trên những người cứu nạn nhẹ nhàng kéo sợi dây. Thân hình mảnh dẻ ấy được từ từ kéo lên khỏi mặt nước không bị ngắc giật, nhưng quay tròn như một con cù. Còn ba thước rồi hai thước. Đám đông reo hò khích lệ rồi bỗng ngừng bặt lại, vì đôi tay của nạn nhân tụt dọc theo sợi dây. Và tay vẫn tuột và tuột nữa... Lúc đầu còn chậm chậm, sau nhanh thêm. Người ta thấy anh còn cố thử lấy răng cắn bám vào sợi dây nhưng rồi sau anh ta vẫn rơi. Kẻ bất hạnh nổi lên hai lần trước khi biến mất trong xoáy nước ngầu bọt.

Trên bè hãng thứ hai trôi chậm hơn, người chồng, đến lượt mình, cũng tóm được đây. Anh cuốn dây quanh mình vợ và thắt nút, sợi dây căng ra, cả đôi bám vào đó, và tảng băng trôi chậm lại, nhưng sợi đây quả mảnh dẻ không chịu nồi một trọng lượng như vậy nên đứt tung. Cặp vợ chồng ấy lại rơi xuống bè băng, may thay lại rộng hơn cái ban đầu và kia, họ lại gặp một may mắn cuối cùng trước khi cơn xoáy đồ ào xuống thác. Chiếc cầu sắt thứ ba mà ta thấy vắt ngang cách đẩy hai trăm mét. Vì là gần đến thác, nước sông Niagara chảy xiết và chiếc bè băng lúc này bập bềnh một cách nguy hiềm.

Chính tại nơi ấy số phận sẽ đùa cợt hai sinh mạng mà mới cách đây vài phút, họ còn vui cười và chup ảnh lưu niệm trước phong cảnh đẹp duy nhất trên thế gian này.

Hàng mấy trăm người tò mò nín thờ, những cặp mắt dán chặt vào bóng hai người trông xa như đang lướt trên sóng. Những người phụ nữ quỳ xuống, chắp tay cầu Chúa cứu vớt những kẻ bất hạnh. Nhưng tất cả diễn ra nhanh chóng đến nỗi những người chứng kiến cũng khó kể đủ được mọi chi tiết. Người chồng nắm được sợi đây mà người ta ném cho từ trên cầu xuống. Anh quấn đây đó quanh mình vợ. Anh thắt một nút như lần trước, nhưng chắc là anh cho rằng nó không được chắc lắm, anh cởi ra và buộc lại trong khi sợi đây bắt đầu căng ra. Những ngón tay anh có bị lạnh cứng không? Anh có cho rằng sợi dây lần này cũng quá mảnh dẻ, liệu có thề kéo cả hai người lên không? Người ta có cảm tưởng anh quấn dây quanh cổ tay rồi khi sợi đây căng ra, bàn tay anh mở rộng như chào vĩnh biệt, sợi dây tuột khỏi tay anh. Tảng băng tiếp tục trôi về vực thẳm.

Vậy nên tất cả những người hiếu kỳ đứng trước cảnh đó đều được chứng kiến một cảnh bi thảm nhưng cảm động: một cảnh chết chóc. Người chồng ôm vợ hồi lâu rồi nhẹ nhàng đặt chị năm dài trên tảng băng. Anh ngồi bên chị và xiết chặt chị trong vòng tay. Đến cách vực vài thước tảng băng trôi bắt đầu quay tròn và khi dòng thác lao vun vút cuốn nó biến mất thì hai vợ chồng vẫn như buộc chặt vào nhau.

Chị là Clara, còn anh là Endritgiơ. Sáu năm trước đây, họ đã gắn bó số phận với nhau dưới cái tên ông bà: Stêntơn.

Cậu thanh niên tên là Biurên Hicúc mười bảy tuổi. Cả ba người đã hiến cho công chúng muôn đời của thác Niagara một cảnh tượng về lòng dũng cảm, về tình yêu và cái chết.

Tất cả những cái đó người ta không tìm được trên bưu ảnh.