Truyện ngắn: ÔNG KÊNLƠM VÀ CON NGỰA CỦA BỌT SÓNG

Ông Kênlơm đang trên lưng ngựa, ông là người Anh và con ngựa cũng nòi Anh, cả đôi.

Ngắm từ trên mình ngựa của Kênlơm, phong cảnh diễn ra thực kỳ lạ: Một miền duyên hải Bắc Êcốt quay mặt ra Đại Tây Dương giữa mùa động bão tố: đá tảng, gió làm xáo động cát và bọt sóng trộn lẫn với nhau trong tiếng gầm rú của địa ngục.

Kênlơm quan sát được biền cũng chẳng dễ dàng gì vì gió và nước mắt làm cho đôi mắt ông rát bỏng. Nhưng cảnh trí tuyệt đẹp và không có lấy một bóng người ở mảnh đất con con xứ Êcốt này. Chỉ có Kênlơm, con ngựa và bão táp! Trận bão này ngư dân còn nhớ mãi về sau. Một trận bão chỉ hoành hành trong khoảng một giờ mà có dáng dấp như là tận thế.

Từ đỉnh mỏm đá cheo leo, nơi ông đã dựng lên ngôi nhà, Kênlơm đã chứng kiến nhiều trận bão. Vả chăng gần như ông sống triền miên trong bão táp. Cái mỏm đất cỏn con này ít khi được yên tĩnh, vì vậy, trừ ông ra, số dân còn lại đã dời xa dần về phía sau. Kênlơm thích ngồi trên mình ngựa ngắm cảnh bão táp. Cả người và ngựa đều có thói quen đó. Họ không sợ biền cả và đôi khi còn xuống nước, vật lộn với biền cả để có niềm thích thú được chìm ngập trong bọt sóng. Nhưng hôm nay có mà điên! Đề xác định điều đó, như cần thiết, Kênlơm nhìn về phía chân trời trước mặt và bất chợt ông nhân ra một con tàu dài chừng hai mươi mét trong một hôm sóng lớn cách ông một trăm đến hai trăm mét. Con tàu có về kỳ quái, trần trụi, không còn buồm và không cả cột buồm. Những cột nước lớn nhấn chìm nó gần như hoàn toàn. Có lẽ tàu bị vỡ, gãy làm đôi... Đôi lúc nó mất tăm rồi lại vọt lên sừng sững trên mũi sóng và bị chao đảo dữ dội.

Kênlơm thúc ngựa qua bãi cát và đá tảng của một hẻm như thung lũng nhỏ; nơi đây mưa đã khoét thành những quèn lớn. Bao nhiêu hòn đá bóng loáng rắn và sắc như thép là bấy nhiêu cái bẫy đối với móng ngựa nhưng nó vẫn tránh được nhờ cái ranh mãnh của thói quen.

Cả người và ngựa đều ở ngay trước sóng nước, đối diện với dại dương đang gầm thét. Bây giờ Kênlơm nhìn thấy con tàu rõ hơn. Chắc rằng nó đã va phải đá ngầm bao quanh bờ biển và đã bị vỡ toang. Qua ống nhòm, Kênlơm quan sát boong tàu và thoáng thấy mấy người đang bấu víu và đó. Ông đếm: một, hai, ba, năm, bảy người rõ ràng. Họ đang làm gì đấy nhỉ? Hình như họ dùng những đoạn dây để vật lộn và có ý định thả chiếc ca-nô xuống. Nhưng họ không bao giờ đạt được: chiếc ca-nô hoặc sẽ va vào vỏ tàu vỡ tan, hoặc sẽ rơi đè lên họ, thế mà những người bất hạnh vẫn cố sức, vì cứ mỗi đợt sóng mới ùa tới là con tàu nghiêng thêm một chút nữa như sắp đắm và theo như Kênlơm, chuyện đó chỉ trong giây phút.

Thật là rùng rợn khi bất lực nhìn qua ống nhòm cuộc vật lộn của những con người ấy.

Bão mạnh lên gấp đôi, sóng cao đến mười bốn mét không cho phép Kênlơm theo dõi sự cố gắng của những người thủy thủ đến được một phút. Ông phải luôn tay lau cặp kính ống nhòm bị mưa làm ướt sũng.

Bất chợt trong một đợt bão ngừng ngắn ngủi ông thấy chiếc ca nô đúng là bay vọt lên sàn tàu và rơi vỡ tan tành trên mặt đại dương như một thứ đồ chơi con trẻ. Chiếc thuyền mảnh dẻ ấy vỡ tan trôi theo các đợt sóng dạt vào núi đá gần nhất và vỡ nổ ầm ầm ở đó. Sự việc chỉ diễn ra có vài giây. Một người cố ý nhảy xuống nước, phía sau ca nô - có trời mới biết được tại sao - giờ đây đang vật lộn trong phong ba bão táp. Những người khác cũng hoạt động mạnh hơn trên boong tàu, ném dây xuống nhưng người ở dưới nước không trông thấy vì bị sóng mạnh làm ngạt thở và mờ cả mắt. Kênlơm không còn thấy anh ta nữa.

Dải cát sỏi bên bờ biền vắng ngắt, bầu trời den kịt và thấp. Không còn một tia hi vọng cấp cứu nào ở phía chân trời. Không có một ai khác ngoài Kênlơm và con ngựa.

Và lần này con tàu không xuất hiện nữa. Chỉ còn thấy một mẩu mạn tàu nhô lên khỏi mặt nước, các mảnh ván ở một vài hòm hàng vỡ ra và mấy người đang vật lộn giữa những thứ đó.

Họ không thề nào bơi vào bờ được. Biển cả sẽ ném họ vào những đảo đá mà không để cho họ kịp bấu víu vào đó, ngay cả khi có thể bấu víu được vào đá thì họ cũng không thề đi xa hơn, vì phải trèo các vách đá dựng đứng.

Lối duy nhất có thể đi được là phải qua vòng cung mà Kênlơm đang đứng đó. Nhưng ngoài khơi nó được những hòn núi đá bao bọc. Tại đó biển đang gầm rú tung lên như điên dại, rồi chùn lại và rút ra khơi. Phải biết rõ lối đó và phải khỏe như trâu lăn mới dám thử bơi trong cơn lốc mà không bị tan xác hay chết đuối. Chỉ có một biện pháp. Một thôi. Và Kênlơm thúc ngựa đi vào một cái quèn đá nhỏ và lội xuống nước. Ông khẽ nựng con vật để nó tiến lên. Cả người và ngựa chưa từng bao giờ làm như vậy trong bão táp, nhưng họ vẫn cứ thử làm. Đó là hy vọng duy nhất.

Con ngựa của Kênlơm tên là Xpitđi. Đó là con ngựa tốt, khỏe, vững chãi. Có sự thôi thúc của chủ, Xpitđi tiến ra ngoài lộng, hai tai dụng đứng, mũi phì khói. Nó không hề trượt chân trong sóng xoáy, nó vật lộn khôn khéo, nó chỉ còn là sự cố gắng tập trung. Kênlơm đã quyết định làm điều quá sức mình. Với con ngựa của mình ông đi tìm cứu ít ra là một người. Giờ dây dòng nước cuốn cả người lấn ngựa ra khơi là điều dễ dàng nhất. Điều kiện là thấy ở đó một cái gì và phải đến đúng chỗ ấy.

Rạp mình trên lưng Xpitđi, mặt nấp vào cồ ngựa, hai tay ghì chặt lấy dây cương đã được cuốn vào cổ tay, Kênlơm bắt đầu kêu to trong sóng nước đề mọi người nhận ra mục tiêu vì họ không thề trông thấy ông được. Chắc chắn rằng họ không hề chờ đợi có một người lại cưỡi ngựa ra cứu họ ở giữa biền khơi.

Cuối cùng, Kênlơm nghe thấy một tiếng đáp, ông thoáng nhận ra một đầu người, đôi tay bám chặt vào đầu một miếng gỗ. Ông đến sát người đó nhưng không thề nào trườn anh ta lên mình ngựa được, do con ngựa không thề đứng yên, nó phải bơi vòng quanh để có thề nổi trên mặt nước. Kênlơm gắng sức đến mệt lử, suýt nữa chính ông cũng bị tuột khỏi lưng ngựa, nhưng cuối cùng anh chàng bị nạn cũng bám chặt được vào cổ ngựa, và đoàn người ngựa kỳ dị ấy quay ngược lại, trở về bờ biền.

Xpitđi phải vật lộn gấp hơn mười lần lượt đi, chân sau nó vung mạnh, chồm lên trên hai chân sau đề chống sóng, chìm nghỉm dưới sóng với hai người rồi lại nồi lên trắng xóa bọt sóng và hý vang do cố gắng quá mức. Kênlơm cảm thấy các thớ thịt con vật ông đang cưỡi căng ra, rắn chắc lại. Xpitđi đã chạm được chân vào đáy bể toàn đá, móng nó chắc phải rớm máu. Nó đi, nó bơi cùng một lúc. nhưng nó vẫn tiến lên, tiến lên..., khi nó tới được dải bờ cát, Xpitdi chồm ra khỏi nước biền như một con quỷ và bằng bước nhảy diệu kỳ, nó đã vào được đến bờ.

Bốn vỏ nó run rầy, lắc mạnh đầu từ phía trước ra phía sau như điên đại. Người thủy thủ không bị tồn thương gì, anh khạc ra nước và cát, bị nhiều vết xây xát nhưng không nguy hiềm. Nắm sóng sượt trên bãi cát trong thung, anh dần dần lấy lại được cuộc sống.

Còn những người khác ở ngoài kia? Kênlơm dùng ống nhòm lùng sục mặt bể. Ông thấy đầu người lô nhô. Lại phải quay ra biền và phải gấp rút. Kênlơm nhìn con ngựa. Nếu ít ra, nó hiểu được. Nếu ít ra, Kênlơm có thể bảo nó: "Đến đó một mình đi, Xpitđi, mày sẽ đưa về đây hai người không có ta..."

Kênlơm kéo cổ ngựa, dắt nó về phía biển. Ông lội xuống nước với nó, đi vài ba thước, đến khi vấp đợt sóng đầu tiên, ông thử hành động, không tin tưởng vào đó, thất vọng ngay từ trước: "Đi đi, Xpitđi. Một mình thôi... Nào, đi đi, Xpitđi..." và ông buông nó ra, vỗ mạnh vào mông nó. Dẫu sao, Kênlơm cũng cảm thấy bản thân ông không thề quay trở lại biền cả lần nữa, ông run bắn lên vì lạnh và vì kiệt sức, đôi chân run rầy đề cố gắng giữ cho thân mình đứng vững.

Và điều không tin nồi đã xảy ra. Xpitđi tiến bước, tiếp tục tiến bước, nó bơi một mình, chỉ một mình thôi về phía lộng. Nó quay ra biển thực rồi! Lòng ông Kênlơm hân hoan rất mực, ông gào thét trong gió đề cổ vũ con vật: "Đi đi, Xpitđi, ngựa dũng cảm của ta... đi,... Thực là ghê gớm, Xpitđi ... Đi..., ngựa quý của ta, đi..."

Ông xúc động đến rơi nước mắt, nhảy ra khỏi nước biền như người điên, về lấy ống nhòm, nước biển và nước mắt không cho phép ông nhìn rõ mồn một, song ông thấy được con ngựa, con Xpitđi của ông đã đến được ngang tầm những người và vật bị hất ra từ con tàu đắm.

Ông thấy những cánh tay bám vào con ngựa. Ông lại tiếp tục gào thét gọi ngựa của ông trong bão táp: "Lại đây, Xpitđi, lại đây...". Nếu gió gào át cả tiếng thét, nếu Xpítđi không nghe thấy cũng không sao, Kênlơm đang cơn bốc, không tự chủ được nữa, và cả người thủy thủ cũng không tin ở mắt mình nửa, con vật thật là ghê gớm, ghê gớm!...

Lần thứ hai nó đưa về những người thoát nạn. Nó đưa về được hai người. Lần này Kênlơm biết trước rằng nó có thề đưa về hai trong số những người ấy. Miễn rằng những người bị đắm tàu hiểu ra và bám lấy cổ nó. Xpitđi vật lộn, vật lộn với đống nước, cào móng, đạp chân sau, chồm lên thoát khỏi mặt biển lần nữa và phì nước đằng mũi trong bọt sóng.

Đây là Giôn Cunty, thủy thủ và Sơmmécsơn Phiulây, ngư dân, cả hai đều vô sự... Một trong hai người còn đủ sức ấp úng được câu: "Con vật khỏe như con voi, nó... nó làm tôi phát sợ".

Tức thì, say sưa với hân hoan, Kênlơm lại dìu con vật ra phía lộng lần nữa, lội nước với nó và vỗ vào mông nựng con Vật... "Xpitđi, còn người nữa đấy, đi tìm cứu họ, đi... đi, Xpitđi, ngựa anh hùng của ta... đi"

Những người khác không tin tưởng nữa, tuy vậy họ cũng la thét to như Kênlơm, khích lệ con vật. Và lần thứ ba Xpitđi lại ra đi cứu nạn trong đại dương đang cơn điên loạn. Thế mà từ ngoài khơi nó lại trở về, tuy mệt mỏi hơn và khắp mình rớm máu, nó vẫn kéo theo Giôn Hơn, ngư dân, bám vào cổ nó và Timmy Đâu-sơn, chú bé thủy thủ 15 tuổi bám vào dây cương.

Hai cộng với hai cộng với người ban đầu là năm người được cứu thoát. Như Xpitđi không thể làm hơn được nữa. Một vó trước của nó đã bị quặp lại. Kênlơm van nài, còn hai người nữa ngoài đó. Ông dùng sức lôi con ngựa và lần này ông ra đi cùng nó trong gió bão, ngâm mình trong nước lạnh buốt và đang xì bọt. Lần này ông không buông nó ra, đề nó kéo ông theo vệt bơi và luôn mồm, luôn mồm nói với nó như nói với người. Xpitđi ngoe nguẩy đôi tai, xầu bọt mép trắng xóa kéo thành vệt quện với bọt sóng bám quanh hai lỗ mũi nó.

Nhưng lần này không còn các vật trôi dạt nữa, không còn những cái đầu vờ trên mặt nước:, chẳng còn gì hết! Hết tất. Chỉ có các đợt sóng xô đày nhau. Người cuối cùng đã mất tăm.

Đầu Xpitđi không còn ngẩng cao lên được nữa, bốn vó vật lộn một cách tuyệt vọng trong nước biền xanh xăm và tối om. Kênlơm và Xpitđi đành bỏ dở công việc. Người và ngựa cùng giáp mặt lần cuối cùng với những tảng đá ngầm và những đợt sóng dồn, việc trở về là một cơn ác mộng.

Một cố gắng cuối cùng và Xpitđi đứng trơ bất động trên nền cát của vòng cung đá tảng: to lớn, khỏe, sừng sững như pho tượng trước mặt chủ.

Rồi toàn thân nó sụp xuống!

Đó là một buổi sáng tháng Hai năm 1927 trên bờ biền xứ Êcốt gần Lốcbruyn. Sau khi cứu được năm trong số bảy người của đoàn thủy thủ của tài Biôty Phitchơ, Xpitđi - con ngựa của bọt sóng đã chết vì kiệt sức ngay dưới chân chủ nó!

Đó là một con ngựa nòi Hơntơ sáu năm tuổi, có bộ lông đen. Một con ngựa bình thường. Một con ngựa đã rất dũng cảm trong lúc thiên tai.