“Cửa sau” bị đau!

Chẩn đoán sớm bệnh là điều quan trọng nhất bởi bất cứ khối u nào phát hiện ở vùng này phải được khám bởi bác sĩ chuyên khoa

Đau là một trong những dấu hiệu sớm và thường gặp nhất, báo hiệu những thay đổi bất thường diễn ra trong cơ thể chúng ta. Đau đầu, đau bụng hay đau lưng ít khi gây ra những lo lắng cho mọi người nhưng nếu đau ở hậu môn thì có thể làm cho nhiều người hoang mang và lo sợ vì những ám ảnh của các bệnh nặng và nguy hiểm ở khu vực này.

đau hậu môn
Nếu đau hậu môn kèm theo chảy máu khi đi cầu là do nứt hậu môn

Nhiều bệnh gây ra đau

Có rất nhiều bệnh gây đau hậu môn:

  • Nứt hậu môn: Do khối phân cứng và lớn làm rách hậu môn, thường xuất hiện khi đi cầu bón, đau đột ngột như dao cắt khi đi cầu, đau có thể kéo dài nhiều giờ sau đó.
  • Áp xe vùng hậu môn: Do nhiễm trùng vùng quanh hậu môn, có thể kèm theo sốt hay đổ mồ hôi về đêm. Đau kéo dài liên tục cả ngày và ngày càng tăng hơn.
  • Nhiễm nấm: Có thể gây nên cơn đau kéo dài vùng quanh hậu môn nhưng mức độ đau vừa phải và bệnh nhân không khó chịu nhiều.
  • Khối u: Ung thư vùng hậu môn trực tràng thường gây nên cơn đau âm ỉ kéo dài, mức độ đau tăng dần qua nhiều tháng, năm.
  • Co thắt cơ vùng sàn chậu: Gây cơn đau xé, nhanh và chóng khỏi.
  • Rò cạnh hậu môn (còn gọi là mạch lươn): Do nhiễm trùng tạo nên đường hầm thông nối giữa trực tràng hay ống hậu môn với da xung quanh hậu môn. Đau do tắc nghẽn đường hầm này tạo thành ổ áp xe bên trong đường hầm.
  • Viêm loét vùng hậu môn: Vết thương nhiễm trùng da vùng cạnh hậu môn.
  • Bệnh trực tràng lây qua đường tình dục như lậu, Herpes, Chlamydia.
  • Bệnh da: Như vẩy nến hay viêm da có thể gây nên cảm giác ngứa hay rát.

Uống nhiều nước, ăn nhiều chất xơ

Đau hậu môn thường xảy ra khi đi đại tiện do nứt hay rách niêm mạc hậu môn. Cũng có thể khi lau chùi do bệnh lý da quanh hậu môn hay nhiễm nấm. Ngoài ra, khi đau liên tục không liên quan đến đi cầu do áp xe hay do nhiễm trùng, rò cạnh hậu môn. Có thể do huyết khối xuất hiện ở búi trĩ hay khối u vùng trực tràng. Đặc biệt, đau dữ dội khiến bệnh nhân không thể ngồi được do áp xe, co thắt cơ hay khối u.

Nếu đau hậu môn kèm theo chảy máu khi đi cầu là do nứt hậu môn. Ngoài ra, trĩ huyết khối cũng có thể gây chảy máu kèm đau hậu môn. Khi đau và chảy máu vùng hậu môn không liên quan đến đi cầu thì nguyên nhân thường gặp nhất là do nhiễm trùng da quanh hậu môn. Ngứa hậu môn và cảm giác nóng rát hậu môn thường xảy ra do vùng da xung quanh hậu môn bị ẩm ướt vì tiết dịch, về sau cũng có thể gây đau và chảy máu. Đau và ra máu hay ra dịch như máu cá kéo dài nhiều tháng có thể là bệnh ung thư.

Để giảm đau hậu môn cần uống nhiều nước, 2-3 lít nước/ngày kèm theo ăn nhiều chất xơ như rau cải, trái cây, nước sinh tố… có thể làm giảm đau hậu môn trong rất nhiều bệnh. Tránh làm tổn thương thêm vùng hậu môn: Không dùng xà bông hay nước vệ sinh, không dùng giấy vệ sinh, không gãi…, thay vào đó là rửa bằng nước sạch hoặc ngồi ngâm hậu môn vào thau nước ấm có pha ít muối để có độ mặn như nước canh hay nước biển - ngồi ngâm 10 phút/lần, ngày 2-3 lần.

ngâm hậu môn
ngồi ngâm hậu môn vào thau nước ấm có pha ít muối

Chẩn đoán sớm bệnh là điều quan trọng nhất bởi bất cứ khối u nào phát hiện ở vùng này phải được khám bởi bác sĩ chuyên khoa. Các khối u là trĩ huyết khối hay áp xe có thể được phẫu thuật cắt bỏ hay dẫn lưu tháo mủ. Nếu đau do đường rò hậu môn thì cần được phẫu thuật. Còn đau do bệnh trĩ có thể điều trị bằng nội khoa hay ngoại khoa. Riêng nứt hậu môn cấp tính có thể điều trị thuốc, nứt hậu môn mãn tính có thể cần phải phẫu thuật nếu điều trị nội khoa thất bại. Những khối u do ung thư cùng hậu môn trực tràng nếu phát hiện sớm có thể điều trị thành công hoàn toàn với phẫu thuật hóa trị và xạ trị.

Nhận biết đau hậu môn nguy hiểm

Đau hậu môn nếu không giảm sau 24-48 giờ khi đã dùng các thuốc giảm đau thông thường thì phải được bác sĩ kiểm tra. Đau hậu môn kéo dài hơn 2 tuần có thể nguy hiểm. Đau hậu môn diễn tiến kéo dài nhiều tháng có thể liên quan đến bệnh ác tính.