Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bệnh đau vai gáy

Nhiều người sau một đêm ngủ dậy bỗng thấy đau nhức khắp mình, đặc biệt là đau tê dại vùng vai, gáy, nhiều khi đau lan xuống bả vai, làm tê mỏi cánh tay, cẳng tay và ngón tay.

Triệu chứng này có thể trong nhiều ngày, thậm chí trong nhiều tháng. Đây là một bệnh thường gặp, xảy ra mọi độ tuổi, mọi giới tính. Bệnh tăng lên khi vận động và giảm khi nghỉ ngơi. Hội chứng đau vai gáy thông thường không nguy hiểm, song có thể gây ra nhiều lo lắng, khó chịu, mệt mỏi cho người bệnh, làm giảm hiệu quả lao động và chất lượng cuộc sống.

Nguyên nhân gây đau vai gáy

Nguyên nhân của các bệnh đau cổ, đau vai gáy thường gặp nhất là gối đầu không đúng tư thế khi ngủ, dùng máy vi tính, làm việc văn phòng quá lâu hoặc kê đầu trên vật cứng một thời gian dài như đi xe khách tựa trên ghế dựa, nằm xem tivi... Bệnh rất dễ xảy ra đối với người bắt đầu đến tuổi trung niên, với hệ mạch máu đã giảm tính dẻo dai, đàn hồi.

Ngoài ra nguyên nhân dẫn đến hội chứng đau cổ vai còn do tổn thương các mặt khớp của đốt sống cổ như: thoái hóa đốt sống cổ, thoát vị đĩa đệm cột sống cổ, vẹo cổ bẩm sinh, dị tật, viêm, chấn thương vùng cổ, ung thư, lao, u hố sau..., hoặc do công việc hàng ngày dẫn đến những chấn thương nhỏ nhưng lặp đi lặp lại nhiều lần như lái xe, sơn trần, làm việc với máy vi tính.

Bệnh hay gặp ở những người hay nằm co quắp, gối đầu quá cao, ngồi làm việc, sinh hoạt sai tư thế; khi cơ thể yếu mệt, tốc độ hoạt động của hệ tuần hoàn giảm, việc lưu thông máu và trao đổi ôxy trong cơ thể giảm cũng sẽ dễ bị đau nhức khi ngủ dậy. Đôi khi có những trường hợp hội chứng đau vai gáy xuất hiện tự phát mà không có nguyên nhân rõ rệt.

Biểu hiện của bệnh đau vai gáy

Đau vai gáy thường xuất hiện vào lúc sáng sớm vừa ngủ dậy hoặc ngồi làm việc trong một thời gian dài và có thể kéo dài nhiều ngày. Nhiều trường hợp ngoài đau vai gáy còn gây mỏi tay, tê tay.

Tùy theo từng mức độ của bệnh mà người bệnh có những biểu hiện khác nhau. Cơn đau có thể từ vùng gáy lan ra tai, cổ ở một bên. Cũng có thể từ gáy lan xuống bả vai, cánh tay ở một bên hay cả ở hai bên.

Sau một thời gian người bệnh có cảm giác tê mỏi ở tay bên đau – đây có thể là biểu hiện của rối loạn phản xạ gân xương. Cũng có những người bị đau lan sang hai bên và kèm theo cảm giác chóng mặt, hoa mắt, ù tai, đi đứng loạng choạng, khó nuốt, liệt các dây thần kinh.

Cơn đau nhức có thể tự xuất hiện hoặc sau khi lao động nặng, mệt mỏi, căng thẳng, nhiễm lạnh. Đau có thể cấp tính (xuất hiện đột ngột) hoặc mạn tính (âm ỉ kéo dài). Đau thường tăng khi đứng, đi, ngồi lâu, ho, hắt hơi, vận động cột sống, cổ, thay đổi thời tiết, giảm khi nghỉ ngơi.
Khám bệnh đau vai gáy

Để chẩn đoán nguyên nhân, người bệnh cần được thăm khám lâm sàng. Các phương tiện hỗ trợ chẩn đoán bao gồm chụp X-quang đốt sống cổ, đo điện cơ và chụp cộng hưởng từ (MRI) cột sống cổ.

Nhiều trường hợp tình trạng đau vai gáy kéo dài dẫn đến người bệnh luôn cảm thấy vô cùng mệt mỏi, khó chịu, không tập trung, tư duy kém... ảnh hưởng lớn tới chất lượng sống của người bệnh.

Điều trị và dự phòng như thế nào

Nếu bệnh nhẹ, cơn đau không kéo dài, bản thân người bệnh có thể tự điều trị bớt đau bằng cách dùng cao dán hoặc dùng hai bàn tay xoa bóp, mát xa cho vùng cổ, vai, gáy nhiều lần để giảm đau. Hoặc có thể đến các cơ sở vật lý trị liệu hoặc phòng khám Đông y để xoa bóp, bấm huyệt, châm cứu.

Thuốc thường dùng trong điều trị hội chứng đau vai gáy bao gồm thuốc giảm đau chống viêm, phong bế thần kinh, giãn cơ và vitamin nhóm B. Tùy theo từng nguyên nhân, các bác sĩ sẽ có những phương pháp xử trí khác nhau. Nếu đã loại trừ được những nguyên nhân chèn ép, có tổn thương thì điều trị chủ yếu là dùng thuốc giảm đau thông thường, có thể bằng đường uống, bằng cao dán. Người bệnh cũng có thể dùng vitamin E 400mg, ngày uống 1 viên. Nên kết hợp với xoa bóp, matxa, bấm huyệt nhưng phải nhớ không áp dụng trong giai đoạn cấp tính. Một số trường hợp người bệnh cần được điều trị bằng phẫu thuật: thoát vị đĩa đệm, trượt đốt sống, vẹo cột sống...

Nên phòng đau cổ, vai, gáy từ khi chưa có biểu hiện thương tổn bằng cách khi nằm, ngồi hay đứng đều phải đúng tư thế. Khi ngủ chỉ gối đầu cao khoảng 10cm, vừa khít với độ cong tự nhiên sau gáy. Khi xem tivi nên tựa lưng vào đệm, đầu hơi ngửa ra sau thành ghế, cổ tựa vào một điểm phù hợp với độ cong tự nhiên. Nghe điện thoại nên cầm ở tay, không nên kẹp vào vai, nếu có chỗ gác tay sẽ giảm bớt độ căng các cơ ở cổ và bả vai. Những người lao động hay phải cúi đầu (dân văn phòng, lái xe, công nhân lắp ráp...) nên có những bài tập riêng hàng ngày để khôi phục lại chức năng của các dây thần kinh vai, gáy.

Khi bị đau vai, gáy nên nghỉ ngơi, hạn chế vận động ít ngày, bổ sung một số khoáng chất cho cơ thể như canxi và các vitamin C, B, E; tắm nước ấm, xoa bóp giúp giãn cơ chỗ đau, tăng cường lưu thông khí huyết trong cơ thể.

Ngoài ra, người bệnh nên thường xuyên luyện tập thể dục thể thao với các bài tập phù hợp; vận động, nghỉ ngơi, giải lao giữa giờ làm việc. Tránh xoay, vặn cổ mạnh vì dễ gây tổn thương nặng các dây thần kinh. Không uống thuốc tùy tiện mà phải đi khám để được bác sĩ chuyên khoa điều trị đúng.

Gối ngủ, gối kê cổ cho người đau vai gáy

Bệnh nhân có thể sử dụng gối ngủ định hình và gối kê đỡ cổ chữ U hoặc gối kê cổ chuyên dụng khi lái xe. Tuy không thể thay thế được các phương pháp điều trị nhưng có thể ngăn ngừa bệnh nặng thêm và nhất là xóa tan các cơn đau nhức khi nằm ngủ hay ngồi ghế.

Các loại gối cho người đau vai gáy:

• Gối ngủ định hình giúp nâng đỡ phần gáy vào đúng độ cong tự nhiên của cổ, chất liệu xốp đàn hồi chậm sẽ tự lún xuống khi nằm lên. Đảm bảo độ cao của đầu ở mức vừa phải.
• Gối chữ U đa chức năng dùng khi ngồi làm việc, lái xe, đi tàu xe, máy bay với chất liệu cao su non êm ái
• Gối kê cổ chuyên dùng cho ghế ô tô thuận tiện khi sử dụng, hình thức sang trọng cao cấp